باغ دولت آباد یزد: جاذبه‌ای تاریخی و معماری منحصر به‌فرد در یزد

تاریخچه باغ دولت آباد یزد

باغ دولت آباد یزد در سال ۱۱۶۰ هجری قمری، در دوران زندیه، توسط محمدتقی خان (خان بزرگ) از سرسلسله خوانین یزد ساخته شد. این باغ پس از ایجاد قنات دولت آباد، که خود از پنج رشته قنات تشکیل می‌شود، به وجود آمد. قنات دولت آباد یکی از مهم‌ترین منابع آبی در منطقه یزد است و نقش اساسی در تأمین آب این باغ ایفا می‌کند.

ویژگی‌های معماری و ابنیه باغ دولت آباد

باغ دولت آباد یزد به‌خاطر معماری خاص و طراحی چشمگیر خود شناخته می‌شود. ویژگی بارز این باغ، بادگیر بلند آن است که با ارتفاع بیش از ۳۳ متر، بلندترین بادگیر جهان به شمار می‌رود. این بادگیر هشت‌ضلعی است و با استفاده از جریان باد، هوای داخل بنا را خنک می‌کند. زیر بادگیر، حوضی قرار دارد که در آن با ترکیب باد و آب، هوای خنک به داخل ساختمان منتقل می‌شود.

طرح باغ و هندسه معماری باغ دولت آباد یزد

باغ دولت آباد از لحاظ هندسی، به دو بخش مستطیلی شکل تقسیم شده است: باغ بیرونی و باغ اندرونی. این تقسیم‌بندی دقیق، با محور تقارن و آب‌نمای بزرگ باغ که در مرکز قرار دارد، نمایان می‌شود. در این باغ، توجه زیادی به استفاده از تقارن در طراحی و کاشت درختان شده است تا به زیبایی و هماهنگی بیشتری دست یابند. همچنین، درختان بلند در دو طرف محور اصلی باغ، به طولانی‌تر نشان دادن باغ کمک می‌کنند.

قنات و سیستم آبیاری باغ دولت آباد

یکی از ویژگی‌های برجسته باغ دولت آباد یزد، سیستم آبیاری پیشرفته آن است. قنات دولت آباد، که به طول حدود ۶۰ کیلومتر از ارتفاعات مهریز شروع می‌شود، آب مورد نیاز باغ را تأمین می‌کند. این قنات به‌طور خاص از زیر ساختمان‌ها و باغ عبور کرده و به شکلی هنرمندانه به نمایش گذاشته می‌شود. آب در سطح باغ در جریان است و در حوض‌ها و استخرها جریان پیدا می‌کند.

تور اصفهان، کلیک کنید. 

بناهای اصلی باغ دولت آباد یزد

در این باغ، مجموعه‌ای از عمارت‌های تاریخی و زیبا قرار دارند که هرکدام ویژگی‌های معماری خاص خود را دارند:

1. عمارت هشتی: این عمارت با بادگیر بلند خود شهرت دارد و به‌عنوان کوشک اصلی باغ شناخته می‌شود. در داخل آن حوضی مرمرین قرار دارد که آب از آن عبور می‌کند.
2. عمارت طنبی: این عمارت در سمت غرب عمارت هشتی قرار دارد و دارای بادگیری مربع‌شکل است که رو به باغ قرار دارد.
3. عمارت سردر: این عمارت که در میان باغ قرار دارد، یکی از مهم‌ترین بناهای باغ بهشت‌آیین به‌شمار می‌رود و دارای دو طبقه است.

گونه‌شناسی باغ دولت آباد

باغ دولت آباد یزد از نوع باغ سکونتگاهی-حکومتی است، به این معنی که قسمت بیرونی آن برای انجام مراسم رسمی و تشریفات حکومتی و قسمت اندرونی آن به‌عنوان محل اقامت خانواده سلطنتی بوده است. در این باغ، حریم خصوصی به‌طور دقیق از بخش‌های عمومی تفکیک شده است.

آدرس باغ دولت آباد یزد

باغ دولت آباد، یکی از جاهای دیدنی یزد است که به عنوان میراث جهانی یونسکو در ایران شناخته می‌شود. این باغ در خیابان شهید رجایی، در محله چهار منار و در کوچه فردوسی یا حسینیه فردوس واقع شده است. همچنین از بلوار دولت آباد نیز می‌توان به این باغ دسترسی پیدا کرد. در گذشته، این باغ در دوران قاجاریه به دروازه چهار منار متصل بود و در خارج از محدوده شهر قرار داشت، اما با گذشت زمان و توسعه شهری، در دوران پهلوی با ساخت‌وسازهای جدید، این باغ به مرکز شهر یزد تبدیل شد.

دسترس‌پذیری به باغ دولت آباد

برای بازدید از این باغ تاریخی، کافی است به یزد سفر کرده و در محله پامنار به دنبال باغ دولت آباد بگردید. با ورود به بلوار دولت آباد، از آنجا به خیابان شهید رجایی رفته و سپس وارد کوچه حسینیه یا فردوسی شوید تا به این مکان زیبا برسید.(مشاهده مسیر روی نقشه).

ساعت و زمان بازدید از باغ دولت آباد یزد

بازدید از باغ دولت آباد یزد همه‌روزه امکان‌پذیر است و ساعات بازدید از ۷:۰۰ صبح تا ۲۲:۳۰ شب (به‌جز روز عاشورا) است. هزینه بلیط برای گردشگران ایرانی ۵۰,۰۰۰ ریال و برای گردشگران خارجی ۲۰۰,۰۰۰ ریال است.

نتیجه‌گیری

باغ دولت آباد با ویژگی‌های تاریخی، معماری منحصر به‌فرد و فضای دلنشین خود، یکی از برترین جاذبه‌های گردشگری شهر یزد به شمار می‌آید. این باغ نه تنها از نظر زیبایی‌شناسی قابل توجه است، بلکه به‌عنوان نمادی از مهندسی و معماری ایرانی در دوره‌های مختلف تاریخ نیز شناخته می‌شود.