کاخ چهلستون اصفهان: راهنمای کامل، اسرار معماری و اطلاعات بازدید

کاخ چهلستون، جواهری درخشان در قلب اصفهان، یادگار باشکوه سلسله صفوی و نمادی از اوج هنر، معماری و باغ‌سازی ایرانی است. این بنا که بنا بر کتیبه تاریخی خود “مبارک‌ترین بنای دنیا” نامیده شده، ترکیبی هوشمندانه از طبیعت، آب و معماری است.

۱. خاستگاه کاخ: بنیان‌گذاران، تاریخ و مساحت

کاخ چهلستون کجاست؟

کاخ چهلستون در شرق خیابان چهارباغ پایین، جنوب خیابان سپه و غرب میدان نقش‌ جهان قرار دارد.

ایستگاه اتوبوس و مترو واقع در میدان امام حسین نزدیک به کاخ چهلستون است. همچنین میتوانید توسط خودروی شخصی و یا تاکسی به کاخ بروید.

(مشاهده مسیر کاخ چهلستون روی نقشه).

۲. راز نام‌گذاری و شگفتی‌های معماری کاخ چهلستون

۲.۱. معمای «چهل ستون»

کاخ چهلستون تنها ۲۰ ستون چوبی هشت‌ضلعی دارد. نام “چهلستون” یک استعاره از کثرت و عظمت است که با انعکاس ۲۰ ستون ایوان در استخر مستطیل‌شکل بزرگ مقابل آن، تکمیل شده و ۴۰ ستون را تداعی می‌کند.

۲.۲. ترکیب سبک‌ها و اجزای معماری

معماری چهلستون تلفیقی شگفت‌انگیز از سبک‌های ایرانی، فرنگی (اروپایی) و حتی چینی است. اجزای مهم کاخ عبارتند از:

• تالار ۲۰ ستون (ایوان ستون‌دار): با ستون‌هایی از تنه یکپارچه درخت چنار.
• تالار آینه: با تزئینات آینه‌کاری ظریف.
• شیرهای سنگی حوض: چهار شیر سنگی در چهار گوشه حوض مرکزی تالار قرار دارند که آب از دهان آن‌ها به داخل حوض می‌ریخته است.

۲.۳. پیوند با آب و باغ جهان‌نما

استخر بزرگ کاخ، علاوه بر ایجاد زیبایی بصری، در خنک‌سازی محیط نقش حیاتی داشته است. این بنا نمونه‌ای کامل از باغ‌های سلطنتی دوران صفوی و معماری «باغ-کوشک» است.

۳. نقاشی‌های دیواری کاخ چهلستون: دایرةالمعارف مصور

نقاشی‌های تالار مرکزی، مهم‌ترین بخش هنری کاخ هستند. این نقاشی‌ها که در مرمت‌های سال‌های ۱۳۳۴ و ۱۳۳۵ خورشیدی از زیر گچ خارج شدند، شامل:

• صحنه‌های بزرگ تاریخی: نمایش مراسم باریابی سفرای خارجی به دربار، نبردهای مهم مانند رزم سپاه ایران و قشون عثمانی، و مجلس بزم شاه عباس دوم.
• نقاشی‌های مینیاتوری: تزئینات ظریف بر دیوار و سقف با تزیینات آینه‌کاری، مقرنس‌کاری و طلاکاری که نشان‌دهنده هنر نقاشان مکتب اصفهان است.

۳. نقاشی‌های کاخ چهلستون؛ نقاشی‌های دیواری: دایرةالمعارف مصور

نقاشی‌های تالار مرکزی، مهم‌ترین بخش هنری کاخ هستند. این نقاشی‌ها که در مرمت‌های سال‌های ۱۳۳۴ و ۱۳۳۵ خورشیدی از زیر گچ خارج شدند، شامل:

• صحنه‌های بزرگ تاریخی: نمایش مراسم باریابی سفرای خارجی به دربار، نبردهای مهم مانند رزم سپاه ایران و قشون عثمانی، و مجلس بزم شاه عباس دوم.
• نقاشی‌های مینیاتوری: تزئینات ظریف بر دیوار و سقف با تزیینات آینه‌کاری، مقرنس‌کاری و طلاکاری که نشان‌دهنده هنر نقاشان مکتب اصفهان است.

نقاشی‌های موجود در تالار مرکزی کاخ که برخی از آن‌ها در عصر قاجار نقاشی شده‌اند، شرح پذيرایی شاه‌ عباس اول و دوم و شاه‌ طهماسب از امرای ترکستان و همايون هندی و نيز جنگ شاه اسماعيل اول با ازبکان است. دو تصوير ديگر که يکی رو‌به‌روی در ورودی تالار و ديگری مقابل آن است، جنگ چالدران در دوران شاه اسماعيل اول و جنگ کرنال در زمان نادر شاه افشار را به نمايش می‌گذارند.

اين دو تصوير در اوایل عصر قاجاريه نقاشی شده‌اند. در دو طرف تالار ستون‌دار، اتاق‌هایی است که در حال حاضر برای نمایشگاه‌های فصلی مورداستفاده قرار می‌گیرند. اين اتاق‌ها نيز شامل نقاشی‌هایی است که برخی از آن‌ها شاهکار مسلم نقاشی محسوب می‌شوند. بيشتر اين نقاشی‌ها در زمان حکومت ظل‌السلطان زير لایه‌ای از گچ پنهان‌شده بود که با کمک کارشناسان و متخصصان از زير گچ بيرون آمده و مرمت‌ شده‌اند.

در دو طرف سالن مرکزی عمارت چهلستون، تصاويری از سفرا و اروپایی‌هایی نقاشی شده است که در آن روزگار در اصفهان بوده‌اند. اين تصاوير را دو نقاش هلندی با نام‌های آنژل و لوکار نقاشی کرده‌اند. همچنین تصویری از شاه‌ عباس اول با تاج مخصوص و مینیاتورهای دیگری در اتاق گنجینه واقع شده است و تابلوهای بزرگ نقاشی از پادشاهان صفوی در تالار پادشاهی.

۴. راهنمای عملی برای بازدید گردشگران و برنامه‌ریزی سفر

۴.۱. برنامه‌ریزی بازدید و موقعیت مکانی

برای گنجاندن چهلستون در برنامه سفر خود، توجه داشته باشید که این کاخ بخشی کلیدی از تور شهری اصفهان است. اگر قصد تور دو روزه اصفهان را دارید، بازدید از چهلستون باید در کنار میدان نقش جهان گنجانده شود.

• آدرس: اصفهان، میدان امام حسین (دروازه دولت)، خیابان استانداری.
• دسترسی: کاخ چهلستون در نزدیکی میدان نقش جهان قرار دارد و می‌توان با کمتر از ۵ دقیقه پیاده‌روی از ضلع غربی میدان به آن رسید.

۴.۲. ساعات بازدید و بلیط

• ساعت بازدید: بازدید از کاخ چهلستون هرروزه، به‌جز ایام سوگواری، از ساعت ۹ صبح تا ۱۷ (۵ عصر) امکان‌پذیر است.

• همچنین رحلت پیامبر (ص) و امام خمینی (ره) و شهادت امام جعفر صادق (ع) و حضرت علی (ع) تعطیل میباشد.

مدت زمان لازم: برای تجربه کامل و لذت بردن از نقاشی‌ها و باغ، ۱.۵ تا ۲ ساعت زمان در نظر بگیرید. اگر قصد اصفهان گردی در ۴ روز را دارید، این بازه زمانی را به راحتی می‌توانید در کنار بازدید از عالی قاپو و مسجد شیخ لطف‌الله برنامه‌ریزی کنید.

ساعات بازدید چهل ستون اصفهان

زمان بازدید از کاخ ساعات ۹:۳۰ تا ۱۵:۴۵ و همه روزه بجز ایام سوگواری تاسوعا و عاشورای محرم الحرام میتوانید بازدید کنید.

۴.۳. نکات عکاسی و امکانات

• عکاسی: عکاسی بدون فلاش در داخل تالار اصلی مجاز است تا به نقاشی‌های تاریخی آسیب نرسد.
• امکانات: امکاناتی مانند سرویس بهداشتی و فروشگاه‌های صنایع دستی در محوطه باغ موزه در دسترس هستند.

بهترین زمان سفر به اصفهان و بازدید از کاخ چهلستون

گشت و گذار شبانه در مسیر چهارباغ و نورپردازی بی نظیر چهلستون و فصل بهار و اردیبهشت ماه بدلیل خنکی هوا بهترین زمان بازدید از کاخ چهلستون است.

مکان‌ها و جاذبه‌های گردشگری نزدیک کاخ چهلستون

·       میدان نقش جهان و بناهای اطراف میدان: ۷۰۰ متر از کاخ چهلستون.

·       موزه هنرهای معاصر اصفهان: ۳۵۰ متر

·       کاخ عالی قاپو اصفهان: ۶۰۰ متری

·       پل خواجو اصفهان: ۳.۴ کیلومتری از کاخ چهل ستون

·     موزه کلیسای وانک اصفهان: ۴.۳ کیلومتری از کاخ چهل ستون فاصله دارند.

هتل‌های نزدیک کاخ چهلستون

·       هتل عباسی: ۱.۲ کیلومتر

·       هتل ایران: ۱.۲کیلومتر

·       هتل پیروزی: ۱.۸ کیلومتر

·       هتل ستاره: ۳ کیلومتر از کاخ چهل ستون فاصله دارند.

رستوران‌های نزدیک کاخ چهلستون

رستوران مطبخ: ۱.۴ کیلومتر

فست فود درنا: ۱.۵ کیلومتر

رستوران جارچی باشی: ۱.۵ کیلومتر

رستوران سنتی باستانی: ۲ کیلومتر از کاخ چهلستون مسافت دارند.