از مهم ترین جاهای دیدنی اصفهان در کنار سایر جاذبه های گردشگری میدان نقش جهان است. و بسیاری از بناهای تاریخی در میدان نقش جهان ساخته شده است. در تمام ادوار تاریخی میدان نقش جهان فراز و فرودهایی داشته و در بعضی از دوره ها مورد بی مهری حاکمان قرار گرفته است. و امروزه مورد توجه گردشگران از سراسر جهان قرار گرفته است.
اثر ارزشمند میدان نقش جهان اصفهان در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد و بر اهمیت بافت تاریخی شهر اصفهان افزوده است. اگر علاقمند به تاریخ و هنر معماری عصر صفوی هستید میتوانید زمان زیادی را به تماشای میدان نقش جهان صرف کنید و از تماشای بناهای تاریخی و طبیعت زیبای آن لذت ببرید.
هشتم بهمن سال 1313 مجموعه تاریخی عظیم میدان نقش جهان در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. و در اردیبهشت سال 1358 اولین بنای ایرانی که در فهرست یونسکو به ثبت رسید، میدان نقش جهان بود.
در این مقاله به بررسی دیدنی‌های تاریخی میدان نقش جهان می‌پردازد. با اصفهان تورز همراه شوید تا برایتان از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این میدان تاریخی بگوییم.
معرفی جامع و معماری میدان نقش جهان
میدان نقش جهان اصفهان به دستور کدام پادشاه ساخته شد
تا قبل از انقلاب از میدان نقش جهان به نام میدان شاه می شناختند و بعدها به میدان امام تغییر نام داد. در طول تاریخ به میدان بزرگ، میدان اصلی، میدان نو، میدان قصر و میدان سلطنتی معروف بوده است.
لیست بهترین تورهای گردشگری اصفهان (تور بازارگردی اصفهان، اینجا کلیک کنید).
میدان نقش جهان اصفهان به دستور کدام پادشاه ساخته شد
در محل میدان نقش جهان اصفهان قبلا باغی زیبا به نام «نقش جهان» قرار داشت و نام این باغ از شهری در آذربایجان گرفته است، اما امروزه به نام نخجوان در آذربایجان نام دارد. در سفرنامه حمداله مستوفی آمده است: میدان نقش جهان روزگاری دولت خانه شاهان صفوی بوده است. در دوره شاه عباس صفوی یکی از پرشکوه ترین دوره های تاریخی بوده و شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان منتقل کرد و بناهای تاریخی میدان نقش جهان را بنا کرد و باعث رونق اقتصادی و گسترش بازار در آن شد. در آن زمان میدان تازه بنا شده را «میدان نو» نامیدند.
(در بازار قیصریه چه چیزهایی فروخته میشود، اینجا کلیک کنید).
شهری خوش است و آن را نخجوان نامند و اکثر عمارات آن از آجر است.
در زمان شاه عباس دوم و گسترش میدان نقش جهان و بزرگ تر شدن آن به میدان نو تغییر نام دادند. الگوی میدان نقش جهان برگرفته از میدان عتیق در اصفهان است.
حجره های میدان نقش جهان
میدان نقش جهان به طول 500 متر و به عرض 160 متر و اطراف میدان حدود حجره هایی در دو طبقه پوشانده اند و ارزشمندترین بناهای تاریخی در چهار قسمت میدان خودنمایی می کنند. دور تا دور میدان طاق هایی جهت محافظت از بناها ایجاد شده اند و به مرور زمان به حجره های امروزی تبدیل شده اند.
تاریخچه میدان نقش جهان
تاریخچه میدان نقش جهان اصفهان
قبل از به قدرت رسید دولت صفوی، باغی در میدان نقش جهان وجود داشت که در وسط آن «در کوشک» نامیده می شد. بناهای نظامی از دوره های تیموری و آق قویونلو وجود داشت. این بنا در غرب میدان نقش جهان که امروزه کاخ عالی قاپو میباشد قرار داشت.
مراسم ها و جشن های ملی نوروز و جایگاهی برای اعدام محکوم ها در میدان نقش جهان از زمان حکومت سلجوقیان برگزار می شد. و از زمان تغییر پایتخت صفوی دوران عظیم و باشکوه این میدان شروع شد و شروعی نو برای استقرار ساختمان های دولتی و کاخ شاه شد.
معمار میدان نقش جهان کیست؟
شاه عباس صفوی معماران ماهری همچون استاد محمدرضا و علی اکبر اصفهانی به کار گرفت و شهر اصفهان را به سمت جنوب در حاشیه زاینده رود گسترش داد. میدان نقش جهان اصفهان نمونه بارز و برجسته ای همچون میدان عتیق اصفهان، میدان امیر چخماق یزد، میدان شاه قزوین و میان صاحب آباد قزوین نام برد.
آثار هنری برجسته ای در بناهای میدان کار شده است که می توان به کتیبه علیرضا عباسی اشاره کرد کتیبه ای با خط ثلث در تعریف و تمجید شاه عباس اول بر سر در مسجد شاه (مسجد امام) نوشته شده است.
بر سردر مسجد جامع نیز کتیبه ای منقش به خط محمد رضا امامی که نام معماران برجسته این اثر ارزشمند در آن دیده می شود.
میدان نقش جهان در چه سالی ساخته شد
پایه اولیه شکل امروزی میدان امام در سال ۱۰۱۱ قمری بنا شد و به‌تدریج تا سال ۱۰۲۵ ساخت میدان و بناهای آن به پایان رسید. کار تزیین مسجد و بناها از سال ۱۰۲۵ قمری آغاز شد و تا زمان حکومت دو تن از جانشینان شاه عباس ادامه پیدا کرد.
این میدان نقش جهان شکوه و جلال خود را در زمان آخرین پادشاهان صفوی (شاه سلیمان و شاه سلطان حسین) از دست داد. به نحوی که آب روان جوی ها کدر و راکد و درختان خشکیدند.
شکوه و جلال میدان نقش جهان اصفهان
این تخریب از زمان حمله اشرف افغان به اصفهان شدت گرفت و تا زمان قاجاریه نیز ادامه داشت. تخریب بخش هایی از عمارت نقاره خانه به دلیل غفلت شاهان قاجار از بین رفت. یکی از دلایل تخریب میدان نقش جهان انتقال پایتخت از اصفهان بوده است. و به مرور زمان توجه چندانی به عظمت میدان نشد.
(مسجد جامع نایین کجاست، اینجا کلیک کنید).
با روی کار آمدن حکومت پهلوی اول، رضا خان دستور بازسازی بناهای تاریخی و حجره های اطراف میدان نقش جهان را داد و از این رو اقتصاد محلی به بازار و میدان نقش جهان برگشت. از این رو میدان نقش جهان در دوره رضا خان، در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسید. و از آن زمان تا به امروز از میراث گران بها و تاریخی میدان نقش جهان حفاظت می شود.
حاشیه های زیادی در سال های اخیر بابت ساخت برج جهان نمای اصفهان در نزدیک میدان نقش جهان ایجاد شد، که در نهایت دو طبقه برج را به منظور حفاظت از منظر فرهنگی میدان نقش جهان تخریب کردند.
در گذشته و بخصوص در عصر صفوی محل برگزاری جشن های سلطنتی، بازی چوگان، رژه ارتش، جمعه بازارها و نمایش های فراوانی بوده است. زمان اجرای مراسم ها میدان را چراغانی می کردند. میدان نقش جهان بهترین محل برای خرید و گردش عموم بوده است.
در میدان نقش جهان دو دروازه سنگی چوگان به یادگار مانده که قدیمی ترین دروازه های چوگان در جهان هستند. این میدان الگویی برای نمونه های خارجی و زمین های چوگان است. و از میدان نقش جهان الگوبرداری می کردند.
موزه بزرگ اسلامی در طبقه فوقانی میدان نقش جهان در حال ساخت و ساز است و با تکمیل آن، از این منطقه بعنوان بزرگ ترین مرکز آشنایی با فرهنگ اسلامی یاد خواهد شد.
هر چند میدان نقش جهان هم اکنون هم بعنوان بزرگ ترین پایگاه سیاسی، مذهبی، اقتصادی، توریستی و تفریحی در اصفهان به شمار می رود.
لوکیشن میدان نقش جهان اصفهان
در شمال شهر اصفهان میدان نقش جهان که یکی از دیدنی ترین جاهای تاریخی اصفهان میباشد. از سمت شرق میدان خیابان حافظ و از سمت غرب آن خیابان سپه که مسیرهای ورودی به میدان نقش جهان میباشد.
خیابان سپه عمود بر رودخانه زاینده رود است، بدلیل وجود پارکینگ در ورودهای خیابان سپه تردد بالایی صورت می گیرد.
کوچه پشت مطبخ و تمام کوچه های موازی آن در خیابان استانداری می توان پیاده به میدان نقش جهان رفت. (لوکیشن میدان امام اصفهان روی نقشه).
در شمال شرق میدان نقش جهان (میدان عتیق یا میدان امام علی کنونی) واقع شده، تنها دو و نیم کیلومتر با میدان نقش جهان فاصله دارد. سه محور اصلی میدان نقش جهان عبارتند از:
- محور اول (شمالی ـ جنوبی)، مسجد امام را به دروازه قیصریه متصل می کند.
- محور دوم (شرقی ـ غربی دوم)، مسافت بین مسجد امام و کاخ عالی قاپو به هم متصل می کند.
- محور سوم نیز (شرقی ـ غربی)، راستای کاخ چهل ستون و سایر ساختمان ها و بناهای تاریخی در گذشته بوده است. که امروز به کلی ویران شده اند.
- تنها کاخ های باقی مانده از آن دوران که حدفاصل میدان نقش جهان تا زاینده رود است شامل: کاخ چهلستون و کاخ هشت بهشت میباشد.
یکی از بناهای دیدنی اطراف میدان نقش جهان، مسجد شیخ لطف الله است، (چرا مسجد شیخ لطف الله مناره ندارد، اینجا کلیک کنید).
مساجد چهار ایوانی منقطع با چهار دروازه که محل تردد به کاخ شاهی و مساجدی از جمله مسجد جامع عباسی و مسجد شیخ لطف الله بوده و این مسیر تردد در انحصار شاه و مقامات بوده است. با گذشت از مسیر تاریخی ابتدا به کاخ عالی قاپو می رسید و بعد از بازدید از کاخ سپس به میدان نقش جهان وارد می شود که در سالهای اخیر با باز شدن راه شاهی تردد در این میسر شده است.
بناهای تاریخی اطراف میدان نقش جهان
” title=”عجایب میدان نقش جهان اصفهان”>ویدئویی از میدان نقش جهان
بناهای تاریخی اطراف میدان نقش جهان هر کدام نمادی از زندگی شهرنشینی، تجمع و همبستگی ملی بوده است.
مسجد جامع عباسی یا مسجد شاه مرکز اجتماعی شهر و جهت اجتماعات گسترده مردم در مناسبت های مختلف ساخته شده بود.
مسجد شیخ لطف الله نماد مذهبی، کاخ عالی قاپو نماد حکومتی و سردر قیصریه از دیگر بناهای تاریخی نماد اقتصادی شهر بوده است.
حجره های تاریخی در اطراف میدان نقش جهان تعبیه شده که یکی از مهم ترین مراکز اقتصادی جهت فروش صنایع دستی اصفهان به شمار می رود.
یکی از یادگارهای تاریخی عصر صفوی دو دروازه قدیمی چوگان میباشد.
در بخش پایانی معرفی میدان نقش جهان به توضیح بیشتری در مورد هر کدام از بناهای تاریخی برجسته می پردازیم.
مسجد جامع عباسی (مسجد امام)
بناهای تاریخی اطراف میدان نقش جهان را نام ببرید
یکی از مساجد تاریخی اصفهان، مسجد جامع عباسی اصفهان که بازمانده از دوره صفوی است. از سال 1020 دستور به ساخت مسجد جامع عباسی داده شد و تزیینات مسجد در زمان شاه سلیمان انجام شد.
علی اکبر اصفهانی معمار این اثر ارزشمند و خوشنویس هنرمند عصر صفوی علیرضا عباسی بوده است. قسمت های مختلف مسجد جامع عباسی آثار ارزشمندی از سایر هنرمندان نامی و برجسته به چشم می خورد.
ساخت مسجد امام در میدان نقش جهان اصفهان 28 سال طول کشید (تحقیق در مورد مسجد امام اصفهان، اینجا کلیک کنید).
معماری اسلامی در مسجد جامع عباسی به وضوح دیده می شود. و شکل مناره ها و گنبد با کاشیکاری های بسیار هنرمندانه طراحی شده است. یکی از ویژگی های شاخص آن بازتاب صدا در زیر گنبد مسجد جامع عباسی است.
در گذشته از مسجد جامع عباسی با نام های مسجد شاه، مسجد کبیر عباسی و مسجد سلطانی یاد می شده است.
کاخ عالی قاپو اصفهان
تزیینات عمارت کاخ عالی قاپو اصفهان
یکی از بناهای خاص میدان نقش جهان، کاخ عالی قاپو که در ضلع غربی میدان با زیربنایی در حدود 1800 مترمربع و در 6 طبقه ساخته شده است. تزیینات زیبای هر طبقه از کاخ عالی قاپو و بازتاب در بدو ورودی کاخ، تالار پذیرایی بسیار زیبا و تالار موسیقی از خصوصیات برجسته کاخ میباشد. کاخ عالی قاپو 53 اتاق جهت استراحت و برگزاری جلسات، دولت خانه و پذیرایی از سفیران و میهمانان خارجی تعبیه شده است. پایه و اساس معماری دولت خانه مبارکه نقش جهان بر پایه های چوبی استوار است. امروز مرمت و بازسازی در این بنای زیبا و مهم همچنان پابرجاست.
کاخ عالی قاپو چگونه بود و شاه عباس برای انجام چه کارهایی از این کاخ استفاده میکرد (و کاخ عالی قاپو چند طبقه و چند اتاق دارد، اینجا کلیک کنید).
مسجد شیخ لطف الله اصفهان
مسجد شیخ لطف الله اصفهان
مسجد شیخ لطف الله اصفهان نمونه ای برجسته و بارز از هنر معماری اسلامی در دوره صفوی به شمار می رود. شاه عباس اول دستور ساخت مسجد اختصاصی را داد و این مسجد در شرق میدان نقش جهان بنا شد. ساختمان اصلی و تزیینات مسجد در دوره قاجاریه مورد خسارت های فراوانی قرار گرفت.
(مسجد شیخ لطف الله به چه منظوری ساخته شد، اینجا کلیک کنید).
اما در دوره رضا شاه پهلوی مورد مرمت و بازسازی گردید، این مسجد دارای گنبدی 32 متری که 17 سال به طول انجامید. کاشیکاری مسجد شیخ لطف الله و گنبد آن در سال 1315 بازسازی شد. بر خلاف سایر مساجد اسلامی، مسجد شیخ لطف الله صحن و مناره ندارد. کتیبه ای مزین و با خط ثلث از علیرضا عباسی بر سردر مسجد خودنمایی می کند.
سردر بازار قیصریه اصفهان
بازار قیصریه اصفهان
در ضلع شمالی میدان نقش جهان سردر بازار قیصریه واقع شده و در گذشته نقاره خانه در طبقه سوم بازار قیصریه اصفهان بوده که اوقات مختلف روز را با نوای موسیقی اعلام می کردند. این بخش از بازار قیصریه در زمان قاجاریه مورد هدف و تخریب قرار گرفت.
چهار درب فرعی و یک دروازه اصلی بر سردر قیصریه اصفهان ایجاد شده است. حوضی مقابل دروازه اصلی در سال 1340 وجود داشت که به باغچه تبدیل شد اما امروز دوباره محیا شده و بدلیل اینکه این بنا شباهت زیادی به نمونه ای در شهر قیصری است نام نهادند.
نقاشی هایی به یادگار از رضا عباسی، ناقوس دیر هرمز و ساعت قلعه پرتقالی های هرمز بجای مانده است. که یکی از فتوح عصر صفوی ناقوس و ساعت یادگار از جزیره هرمز هستند.
(معماری بازار قیصریه اصفهان، اینجا کلیک کنید).
در جای جای میدان نقش جهان آثار و بناهای تاریخی زیادی وجود داشت که توسط حاکمان بی کفایت از جمله دوره قاجاریه آسیب های زیادی دیدند از مهم ترین آثار تخریب شده میتوان به 110 عراده توپ اسپانیایی غنیمت فتح هرمز، میله قپق به ارتفاع ۴۰ متر در مرکز میدان نقش جهان و ساعت اروپایی اشاره کرد.
مدرسه خواجه ملک در مجاورت مسجد شیخ لطف الله وجود داشت که در زمان قاجاریه مورد هجوم قرار گرفت و دو سر ستون مرمری از تخت جمشید نیز که امروزه یکی از آن ها در کاخ چهلستون و دیگری در موزه ایران باستان نگهدای میشود.
ساعات بازدید از میدان نقش جهان
بهترین زمان برای بازدید از میدان نقش جهان و بناهای تاریخی اطراف آن بین ساعات 9 صبح تا ساعت 18:30 عصر میباشد. و زمان بازدید از مساجد تاریخی نقش جهان نیز بستگی به برنامه عبادتی آن دارد. اما معمولا امکان بازدید در غیر ساعات نیز وجود دارد.
در میدان نقش جهان چه کار کنیم؟
در سفر به اصفهان یکی از بهترین مکان‌ها برای گذراندن یک روز خاطره‌انگیز، میدان نقش جهان است. این میدان تاریخی به‌اندازه یک شهر جاذبه‌های فراوانی دارد. برای گشت‌وگذار در این منطقه و لذت بردن از همه امکانات و دیدنی‌های آن، میتوان چند روز وقت گذاشت. در ساعات مختلف شبانه‌روز چشم‌انداز این میدان بسیار زیبا میشود. نورپردازی بناهای تاریخی نقش جهان، این مجموعه را به یکی از جاهای دیدنی اصفهان در شب تبدیل می‌کند. در این قسمت ما بخشی از تفریحات، در بازدید از این میدان را به شما معرفی می‌کنیم.
از جاذبه‌های تاریخی دیدن کنید
میدان نقش جهان از مهم‌ترین جاهای دیدنی اصفهان است و بازدید از دیدنی‌های تاریخی نقش جهان برای علاقه‌مندان گردشگری تاریخی بسیار جالب‌توجه است. برای بازدید از این بناها میتوانید یک یا چند روز را اختصاص دهید. آثار هنری به جا مانده بر سردر این بناها و اشیای تاریخی درون آن‌ها، بسیار با اهمیت هستند. در هرکدام از این بناها، راهنماهایی برای دادن اطلاعات مربوط به بنای مورد نظر وجود دارند و به سؤالات شما پاسخ می‌دهند. گذراندن زمان طولانی در این بناهای تاریخی، شما را به عمق تاریخ می‌برد و خاطره‌ای تکرار نشدنی برایتان می‌سازد.
بازار گردی کنید و سوغات بخرید
بازار قیصریه میدان نقش جهان از بهترین مراکز خرید اصفهان است. متداول‌ترین محصولات این بازار، شامل محصولات و صنایع دستی اصفهان، فرش، ظروف مسی و خشکبار می‌شوند. بازار بزرگ اصفهان نیز در نزدیکی بازار قیصریه قرار دارد و هر دوی این بازارها سرپوشیده هستند. قیمت اجناس این بازارها مناسب است. حجره‌های دور میدان نیز تنوع بالایی در محصولات و صنایع دستی اصفهان دارند؛ اما قیمت اجناس آن‌ها از بازارهای قیصریه و بزرگ، بالاتر است.
(اصفهان گردی در یک روز، اینجا کلیک کنید).
از پیاده‌روی و درشکه‌سواری لذت ببرید
عالی قاپو اصفهان
گل‌کاری‌های زیبای این میدان و حوض‌های فیروزه‌ای با فواره‌های بلند، فضای فرح‌بخشی در آن ایجاد کرده‌اند. میتوانید مدت طولانی را به تماشای این فضای رنگارنگ اختصاص دهید و به پیاده‌روی در آن بپردازید. نیمکت‌های زیادی در قسمت‌های مختلف میدان برای استراحت گردشگران تعبیه شده‌اند و برای رفع خستگی میتوانید لحظاتی بنشینید و به زیبایی‌های اطرافتان نگاه کنید.
در قسمت‌های مختلف میدان امکان سوار شدن درشکه مهیا است. البته در فصل های شلوغ گردشگری، شاید مجبور شوید برای درشکه سواری کمی منتظر بمانید. چرخیدن در محوطه داخلی میدان با درشکه و تماشای دیدنی‌های اطراف، خالی از لطف نیست.
به کافه‌ها و غذاخوری‌های میدان بروید
معماری میدان نقش جهان
دورتادور میدان نقش جهان میتوانید انواع خوراکی‌های خوشمزه را پیدا کنید. از انواع بستننی و دسر و شیرینی‌هایی مانند پشمک گرفته، تا آش رشته و فرنی و باقلوا و دوغ و گوشفیل محبوب اصفهان، در مغازه‌های دور میدان عرضه می‌شوند. دیزی سرای چاه حاج میرزا، در محیطی بسیار سنتی و دلنشین، انواع غذاهای سنتی را ارائه می‌دهد. کافه گالری قیصریه با چشم‌انداز زیبا به میدان و کافه سنتی هوگر با تزیین سنتی و تاریخی، از بهترین گزینه‌های کافه گردی هستند. فضای داخلی کافه رستوران نمکدان و شربت سرای روزگار نیز بسیار جالب‌توجه است. در تزیین این کافه‌های سنتی از اشیای عتیقه و قدیمی استفاده شده است. پس از گشت‌وگذار در میدان نقش جهان، لذت نوشیدن یک نوشیدنی معطر و سنتی در این کافه‌ها، فراموش شدنی نیست.
(نرخ خرید تور اصفهان لحظه آخری، اینجا کلیک کنید).
عکاسی را فراموش نکنید
ثبت تصاویر زیبا از این میدان دیدنی، خاطرات سفر شما را مانا خواهند کرد. بناهای تاریخی، طبیعت زیبا، کافه های سنتی، مناظر غروب آفتاب و نورپردازی زیبای شبانه این میدان، همه سوژه‌های عالی برای ثبت تصاویر خاطره‌انگیز هستند.
نظر کاربران سایت